Potrawy wigilijne – jakie kryje się za nimi znaczenie?

Jak Boże Narodzenie, to oczywiście potrawy wigilijne. Ale, czy wiecie, że niektóre z potraw, a także konkretne składniki, mają symboliczne znaczenie? Symbolizują dobrobyt, szczęście, powodzenie w sprawach finansowych? Właśnie dlatego, podczas kolacji powinniśmy spróbować każdego z dań - ma to zapewnić dostatek na cały przyszły rok. Poniżej kilka słów na temat potraw świątecznych.

Znaczenie potraw wigilijnych

Zacznijmy od odpowiedzi na pytanie, jakie dania przygotować na święta Bożego Narodzenia ? Tradycja głosi, że na wigilijnym stole powinny znajdować się dania wykonane ze składników z sadu, z pola, z wody, z lasu, będą to:

• składniki z sadu ‒ jabłka, suszone śliwki, gruszki,
• składniki z pola ‒ kapusta, marchewka, ziemniaki, buraki, 
• składniki z wody ‒ ryby, na przykład karpie, śledzie, 
• składniki z lasu ‒ grzyby, jagody, maliny.  

Symbolika potraw wigilijnych

Ryby są najbardziej związanym z religią pożywieniem, wielokrotnie pojawiają się w Biblii. Sama ryba pierwotnie była symbolem chrześcijaństwa, w późniejszych czasach zaczęła symbolizować również chrzest oraz odradzanie życia. Ichtys, czyli greckie słowo oznaczające rybę, jest akrostychem utworzonym z pierwszych liter zdania Iēsoûs Christós Theoû Hyiós Sōtér (Jezus Chrystus Syn Boga, Zbawiciel). Jako potrawa wigilijna ryba jest nie tylko symbolem Eucharystii, ale również zdrowia i dostatku.  

Ziarenka maku oraz ziarna zbóż częstokroć pojawiały się w potrawach podawanych na stypach jako symboliczny dar dla błąkających się dusz. Zboża oznaczały nieśmiertelność, dostatek oraz życiodajną moc, podczas gdy mak uosabiał płodność. W przypadku wieczerzy wigilijnej ziarna te zawarte w potrawach (takich jak kutia czy makówki), mają być zwiastunem nadchodzącego bogactwa, potomstwa oraz pomyślności.  

Kapusta w dawnych czasach była kiszona na zimę, ponieważ wierzono, że dzięki niej odrodzi się życiodajna moc – ta sama, która sprawia, że po zimie przychodzi wiosna i budzą się do życia rośliny. Wierzono również, że kapusta stanowi obronę przed złem, dodaje siły oraz chroni przed chorobami. Jako potrawa wigilijna najczęściej bywa łączona z grzybami, a te z kolei miały ze sobą nieść dobrobyt i szczęście. Były również nieodłączną częścią różnorakich obrzędów, gdyż podobno miały zapewniać kontakt ze zmarłymi.  

Miód od zawsze niósł ze sobą wyobrażenie, że jest dziełem sił nadprzyrodzonych. Nic dziwnego, to jeden z niewielu artykułów spożywczych, który nawet po upływie setek lat się nie psuje. Prawdopodobnie dlatego wierzono, że spożywanie miodu w Wigilię daje radość, długie życie, pomyślność magicznych sił oraz chroni przed złem.

12 potraw na wigilię Bożego Narodzenia - znaczenie wigilijnych potraw

Na wigilijnym stole powinno znajdować się 12 potraw z płodów ziemi. Co symbolizuje liczba 12? Są różne interpretacje. W tradycji chrześcijańskiej nawiązuje do 12 apostołów. Zgodnie z wierzeniami ludowymi to symbol 12 miesięcy w roku.

Tradycyjne potrawy wigilijne - lista dań

Jakich dań nie może zabraknąć na świątecznym stole? Będą to barszcz czerwony, pierogi, makowiec, kutia, ryby i jeszcze kilka smakołyków.

Barszcz czerwony z uszkami lub zupa grzybowa

W wielu domach wieczerza wigilijna rozpoczyna się od barszczu czerwonego z uszkami lub pasztecikami. Zamiast barszczu czerwonego lub w duecie z barszczem możemy zaserwować zupę grzybową, zupę rybną, zupę z soczewicy.

Pierogi z kapustą i grzybami

Jak Boże Narodzenie, to oczywiście pierogi z kapustą i grzybami. Tradycja ludowa głosi, że grzyby mają magiczną moc, zapewniają szczęście i powodzenie domownikom, symbolizują także połączenie ze światem zmarłych.

Oczywiście nie musimy ograniczać się do pierogów z kapustą i grzybami. Wśród potraw wigilijnych mogą też znaleźć się pierogi ze szpinakiem, pierogi ruskie, pierogi z soczewicą, z serem, z kaszą gryczaną i wiele, wiele innych.

Pierogi ruskie

Pierogi ruskie, czyli pierogi z twarogiem i ziemniakami, także mają swoich miłośników. Znajdują się na liście 12 potraw wigilijnych.

Ryby

W wieczór wigilijny wiele osób spożywa ryby. Najbardziej wigilijną z ryb jest karp, ale serwowane są również dorsz, łosoś i inne gatunki. Jakie znaczenie symboliczne ma ryba? Przede wszystkim jest symbolem płodności i dostatku.

Do portfela warto włożyć łuskę karpia ma zapewnić dobrobyt.

Śledzie

Śledzie to kolejna z wigilijnych potraw. W niektórych domach serwowane są śledzie w śmietanie, w innych w oleju, jeszcze w innych rolmopsy. Wszystko zależy od naszych indywidualnych preferencji.

Sałatka jarzynowa

Sałatka jarzynowa to kolejna z wigilijnych potraw. Zazwyczaj w takiej sałatce znajdują się produkty z pola, a więc ziemniaki, marchew, pietruszka, jabłko.

Kompot z suszu

Kompot z suszu, czyli kompot z gotowanych, suszonych owoców, to typowy wigilijny napój.
Kompot może być przygotowany z różnych mieszanek owoców, najczęściej są to jabłka, gruszki, rodzynki, morele, figi.

Dawniej wierzono, że jabłka są symbolem zdrowia, miłości i pokoju, śliwki odpędzają złe moce, a suszone figi to symbol oczyszczenia.

Kluski z makiem

Według wierzeń ludowych, mak jest symbolem dostatku. Wśród potraw wigilijnych nie może więc zabraknąć klusek z makiem.

Kapusta wigilijna

Wśród wigilijnych dań musi znajdować się kapusta z grochem. To smaczna potrawa zawierająca składniki z pola - kapustę, groch i inne warzywa. Zgodnie z tradycją, kapusta ma nam pomóc zachować zdrowie i siły.

Kutia

Kutia przygotowywana jest z pszenicy i innych ziaren zbóż, maku, miodu, dodatków w postaci skórki pomarańczowej, orzechów, suszonych owoców.

Piernik

W wigilijnym menu nie może zabraknąć deseru. Doskonałym wyborem będzie piernik. Piernik nie tylko bardzo dobrze smakuje, ale też jest symbolem dobrobytu i sił witalnych.

Makowiec

Ze świętami Bożego Narodzenia chyba wszystkim kojarzy się makowiec. Mak ma zapewnić pomyślność, więc warto zjeść przynajmniej jeden kawałek ciasta.

Każda rodzina ma jednak własne tradycje świąteczne, swoje ulubione dania, spędza wigilijny wieczór na swój sposób.